Art and Design: Social Science

TEATR SAN’ATI: RIVOJLANISHNING ZAMONAVIY TAMOYILLARI

2025-01-19T09:22:01+00:00

Mamlakatimizda teatr san’atini yanada rivojlantirish, teatrlar faoliyatini takomillashtirish va ularning moddiy-texnik bazasini mustahkamlash, sohada erkin ijodiy hamkorliklarni yo‘lga qo‘yish va spektakllarning badiiy saviyasini oshirish masalalari bo‘yicha ko‘plab ishlar amalga oshirilmoqda. Ushbu maqolada teatr san’atining rivojlanishidagi zamonaviy tamoyillar haqida fikr yuritilgan.

NAFAS - MAQOM YAKKA XONANDALIGINING TARKIBIY QISMI VA POYDEVORI

2025-01-06T17:35:07+00:00

Tovush nafas va ovoz aparatlarining harakati natijasida hosil bo‘ladi. Tovush havoning yopiq holatdagi ovoz teshigi orqali o‘tganda ovoz pardalari tebranishi vaqtida yuzaga keladi. Xonanda ovozi yuzaga kelishidan boshlab o‘zining aniq balandligiga, kuchiga, tembrga, aniq unli formasiga (shakliga) ega bo‘lishi kerak. Bu shartlar tovush hosil qilishning asosiy qoidasi bo‘lib, maqom xonandaligi ijrochiligida alohida ahamiyatga ega. Ushbu maqolada maqom yakka xonandaligi mashg‘ulotlarida nafas va tayanch ustida ishlash masalalari ilmiy tahlil etilgan.

MAQOM YAKKA XONANDALIGIDA OVOZ TARBIYALASHNING O‘ZIGA XOS JIHATLARI

2025-01-07T02:51:18+00:00

Barcha organlarning funksiyasi kabi, ovoz hosil qilish organlarining faoliyati ham о‘zaro bir-biriga qanday chambachars bog‘liq bо‘lsa, xuddi shunday insonnning psixologik faoliyatiga ham bog‘liqdir. Ushbu mexanizmni mukammal bilmay turib, xonandalik (kuylash) asoslarini tushunib yetish, uni takomillashtirish hamda kelajakda yaxshi ashula ayta oladigan professional xonanda tayyorlashga erishish qiyin. Ushbu maqolada maqom yakka xonandaligida ovoz tarbiyalashning o‘ziga xos jihatlari xususida fikr yuritiladi.

FARG’ONA VODIYSI CHOYXONALARINING ME’MORIY BEZAKLARI VA O’ZIGA HOS HUSUSIYATLARI

2025-01-06T17:22:40+00:00

Maqolada Farg’ona vodiysida joylashgan ayrim choyxonalarning XX-asrning 70-80 yillarga oid naqqoshlik na’munalari o’rganilgan. Namanganlik usta naqqoshlar Javlon Jamolov, Madaminjon Xusainov, Ibrohim Mamadaliyevlarning ijodi misolida tahlil etilgan, me’moriy bezaklarining ayni paytdagi xolati haqida ham ma’lumotlar keltirilgan.

O‘ZBEK MAROSIM FOLKLORINING TADQIQ ETILISHI

2025-01-07T02:38:49+00:00

Ajdodlarimizning e’tiqodiy inonchlarini o‘rganishda o‘zbek xalqining nodir badiiy-estetik qadriyatlari, ya’ni marosim, urf-odat, an’ana va xalq og‘zaki ijodi boyligini tadqiq etish, ularning ijobiy jihatlaridan o‘rinli foydalanish, unutilib ketgan ma’naviy merosning uzvlarini qayta tiklash, ommalashtirish muhim ijtimoiy ahamiyatga ega. Ushbu maqolada o‘zbek marosim folklorining tadqiq etilishi masalalari xususida fikr yuritiladi.

MAQOMLAR, PARDALAR: “USHSHOQ” MISOLIDA

2025-01-06T16:25:19+00:00

Ushbu maqolada O‘zbek miliy musiqa san’ati, xususan maqomlar parda tizimi shakllanishida Sharq allomalarining qo‘shgan hissalari haqida so‘z boradi. Ma’lumki, milliy musiqa tarixi juda ham uzoq o‘tmishga borib taqaladi. Milly musiqa an’anasi maqom ijrochiligi an`anasi silsilasi bilan chambarchas holda bizning kunimizga qadar yashab kelmoqda. Uning bunday umrboqiyligiga sabab yuqorida keltirilgandek Sharqning buyuk mutafakkir olimlarining salmoqli mehnatlaridir.

DOSTON IJROCHILIGIDA JO‘RNAVOZLIK SAN’ATI

2025-01-07T02:26:45+00:00

Ushbu maqolada doston ijrochiligida jo‘ranavozlik san’ati, baxshi va musiqaning uyg‘unlashuvini ta’minlashga qaratilgan muhim elementlari, Qoraqalpoq doston ijrochiligida g‘ijjak cholg‘usining o‘rni, kelib chiqish tarixi, doston namalarida baxshiga jo‘rnavoz cholg‘u asbobi ekanligi, g‘ijkak cholg‘usida yakka va jo‘r bo‘lib ijro etiladigan kuylar va g‘ijjak cholg‘usini mohir ijrochilari haqida fikr mulohazalar yoritib berilgan.

MUMTOZ MUSIQA MEROSIMIZNING MILLIY VA UMUMBASHARIY QADRIYATLAR BILAN BOG‘LIQ JIHATLARI

2025-01-19T09:37:14+00:00

Mazkur maqola O‘zbek mumtoz musiqasi merosining milliy va umumbashariy qadriyatlar bilan bog‘liq jihatlarini tadqiq qilishga bag‘ishlangan. Unda mumtoz musiqaning milliy xususiyatlari, xususan, maqom san’ati, milliy cholg‘u asboblari va tarbiyaviy ahamiyati keng yoritiladi. Shuningdek, maqola mumtoz musiqaning umumbashariy qadriyatlar bilan uzviy bog‘liqligini, jumladan, uning ruhiy va ma’naviy ta’siri, madaniyatlararo muloqotdagi o‘rni hamda ijodiy erkinlikni ta’minlashdagi rolini tahlil qiladi.

Muallif mumtoz musiqaning zamonaviy ahamiyatini, uning UNESCO tomonidan tan olinishi va global madaniyatdagi o‘rnini alohida ta‘kidlaydi. Yosh avlodni ushbu boy meros bilan tanishtirish va uni zamonaviy vositalar yordamida keng targ‘ib qilish zarurati ham ko‘rsatiladi. Ushbu maqola mumtoz musiqaning nafaqat milliy, balki dunyo madaniyati xazinasidagi o‘rni va ahamiyatini anglash uchun muhim manba bo‘lib xizmat qiladi.

MUSIQIY TA’LIM TIZIMIDA YOSH IJROCHILARNI KASBIY TAYYORLASHDA IJROCHILIK AMALIYOTINING О‘RNI

2025-01-06T17:45:56+00:00

Ayni paytda, rivojlanib kelayotgan iste’dodlarning kasbiy va madaniy saviyasini yuqori darajaga kо‘tarayotgan hamda kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirib faoliyat olib borayotgan musiqiy oliy ta’lim muassasalari professor-о‘qituvchilari oldida – ijrochi-musiqachilarni tarbiyalash masalalari bilan bog‘liq bir qator jiddiy muammolar turibdi. Mazkur maqolada ijrochi-talabalarning kasbiy-madaniy saviyasini yuksaltirish, dars vaqtini to‘g‘ri taqsimlash, vokal imkoniyatlarini rivojlantirish, talaffuz va diksiya ustida izchil ishlash kabi masalalar ilmiy tahlil etilgan.

TEATR SAN’ATI RIVOJLANISHINING TARIXIY-NAZARIY ASPEKTLARI

2025-01-19T09:16:30+00:00

Bugungi kun о‘zbek teatrida sahnalashtirilgan spektakllar g‘oyaviy-badiiy jihatdan puxta, shaklan va mazmunan yaxlit bо‘lishi barobarida sahna qonuniyatlari asosida yaratilishi va eng asosiysi tomoshabinning estetik didini oshirish, ma’naviy ozuqa berish va zavq ulashishga xizmat qilishi zarur.

AKADEMIK YUNUS RAJABIY VA UNING ILMIY MEROSI

2025-01-06T17:29:09+00:00

Ushbu maqola o‘zbek milliy musiqa san’atining yorqin namoyandasi, ulug‘ dahosi, taniqli sozanda va xonanda, mahoratli bastakor, mumtoz musiqa xazinaboni, akademik Yunus Rajabiyning o‘tgan asr professional musiqasida tutgan o‘rni va ahamiyati haqida bo‘lib, unda allomaning qoldirgan ilmiy merosi baholi qudrat tadqiq etiladi.

XONANDANING OVOZ APPARATI

2025-01-07T02:45:20+00:00

Maqolada xonandalar uchun o‘ta katta ahamiyatga ega bo‘lgan ovoz apparati va uning tarkibiy qismlari haqida so‘z boradi. Talabalarning ovoz paychalari faoliyati mutaxassis ‒ foniatr boshchiligida tekshirildi va tekshiruv natijalari maqolada keltirildi. Ovozni asrash bilan bog‘liq tavsiyalar berildi.

VISUAL SOLUTIONS AND DECORATION IN UZBEK CINEMA: ANALYSIS OF THE FILMS "SHABNAM" "BEGONALAR" AND "CHOL VA NABIRA"

2025-01-06T17:10:44+00:00

This article analyzes the visual solutions, decoration, and artistic works of contemporary Uzbek cinema. Using the films "Shabnam," "Begonalar," and "Chol va nabira" as examples, it examines the harmony between national values and modern aesthetics. It analyzes how national identity and modernity are expressed through the creative approaches of the films' cinematographers and artists. Attention is paid to how the characters' personalities and inner worlds are revealed through decoration and costumes. The methods of creating the film atmosphere using natural environments and interiors are explored. The article discusses the role and development of visual aesthetics in Uzbek cinematic art.

O’ZBEKISTON XALQ USTASI ASQARALI AKBAROV IJODI XUSUSIDA

2025-01-07T02:32:52+00:00

Ushbu maqola O’zbekiston xalq ustasi, Akademik Asqarali Akparov hayoti va ijodini yoritishga bag’ishlangan bo’lib, unda ustaning hayot yo’li, erishgan yutuqlari, ijodiy faoliyati haqida fikr yuritiladi.

1950–70-YILLAR O‘ZBEKISTON BASTAKORLIK IJODIYOTI XUSUSIDA

2025-01-06T17:53:22+00:00

Mazkur maqolada 1950–1970-yillar o‘zbek bastakorlik ijodiyotida rivoj topgan janrlar, xususan, ulardagi mavzular ko‘lami hamda uslubiy tamoyillari yoritilgan. Shuningdek, Imomjon Ikromov, Saidjon Kalonov, Komiljon Jabborov, Faxriddin Sodiqov, G‘anijon Toshmatov kabi hassos bastakorlar ijodiy yutuqlarining qisqacha sharhi bayon etilgan.