Art and Design: Social Science https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa <p><strong>Art and Design: Social Science</strong></p> <div class="flex max-w-full flex-col grow"> <div class="min-h-8 text-message relative flex w-full flex-col items-end gap-2 text-start break-words whitespace-normal [.text-message+&amp;]:mt-5" dir="auto" data-message-author-role="assistant" data-message-id="d0ff0bba-d397-4f37-a871-e0360e51d874" data-message-model-slug="gpt-5-instant"> <div class="flex w-full flex-col gap-1 empty:hidden first:pt-[1px]"> <div class="markdown prose dark:prose-invert w-full break-words light markdown-new-styling"> <p data-start="0" data-end="62" data-is-last-node="" data-is-only-node=""> </p> </div> </div> </div> </div> <div class="z-0 flex min-h-[46px] justify-start"> </div> <div class="mt-3 w-full empty:hidden"> <div class="text-center"> <div> <div class="inline-flex border border-gray-100 dark:border-gray-700 rounded-xl"> <div class="text-token-text-secondary flex items-center justify-center gap-4 px-4 py-2.5 text-sm whitespace-nowrap"> </div> </div> </div> </div> </div> en-US dilkur_1980@mail.ru (Dr. Nodirbek Sayfullaev) dilkur_1980@mail.ru (Dr. Dilafruz Kurbonova) Thu, 30 Oct 2025 00:00:00 +0000 OJS 3.3.0.7 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 RUBOB CHOLG‘USINING O‘ZBEK MUSIQIY MADANIYATIDAGI ROLI https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/259 <p class="Teks"><span lang="EN-US">Ushbu maqola O‘zbek musiqiy madaniyatida rubob cholg‘usining o‘rni va ahamiyatini ilmiy asosda tahlil qiladi. Tadqiqotda rubobning tarixiy rivojlanishi, maqom va xalq ashulalaridagi roli, zamonaviy ijrochilik talqinlari, pedagogik ahamiyati, ansambl ishlatilishi va xalqaro integratsiyadagi o‘rni ko‘rib chiqiladi. Shu bilan birga, maqolada rubob ijrochiligi texnikasi va maqom kuylaridan aniq misollar keltiriladi.</span></p> Abduazimov Ravshan Abduganiyevich Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/259 Fri, 03 Oct 2025 00:00:00 +0000 QORAQALPOQ KELINLARINING AN’ANAVIY “KÖK KÖYLEK” LIBOSI: TARIXIY MANBALAR VA RAMZIY MA’NOLAR TAHLILI https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/260 <p>Ushbu maqolada qoraqalpoq xalqining milliy kelinlik libosi — “Kök köylek”ning tarixiy ildizlari, badiiy xususiyatlari va ramziy ma’nolari tahlil qilindi. Qoraqalpoq xalqining madaniy merosi, an’anaviy urf-odatlari hamda marosim madaniyatida to‘y kiyimining tutgan o‘rni o‘rganildi. Libosning asosiy tarkibiy qismlari, kashtachilik uslublari, rang va naqsh uyg‘unligi tahlil qilinib, ularning estetik hamda ramziy mazmuni aniqlab berildi.</p> Ismoilova Ra'no Muzaffarovna Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/260 Thu, 30 Oct 2025 00:00:00 +0000 MOYBO'YOQNING RANGTASVIR SAN'ATIDAGI BADIIY IFODALASH IMKONIYATLARI https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/261 <p>Ushbu maqolada moybo'yoqning rangtasvir san'atidagi badiiy ifodalash imkoniyatlari va yaratilgan asarlarning mustahkamligi va uzoq saqlanishini ta'minlashdagi ahamiyatini san'atshunoslik nuqtai nazaridan tahlil qilingan. Tadqiqotda moybo'yoqning rang koloritining boyligi,&nbsp; erkin ishlanishi va chidamlilik kabi asosiy xususiyatlari ko'rib chiqilgan. XV asrdan XX asrgacha bo'lgan davrdagi Yan van Eyk, Leonardo da Vinchi, Rembrand, Van Gog kabi buyuk rassomlarning o'ziga xos texnikalari (masalan, lessirovka, sfumato, impasto) batafsil o'rganilib, bu usullarning badiiy ifoda yaratishdagi roli ochib berilgan. Shuningdek, moybo'yoq texnikasi tempera va freska kabi boshqa rangtasvir uslublari bilan qiyosiy tahlil qilinib, uning moslashuvchanligi, xatolarni tuzatish imkoniyati va rang gradatsiyasidagi ustunligi ilmiy asoslangan. O'zbekiston rangtasvir san'atida moybo'yoq ustida ijod qilgan taniqli rassomlarning (O'rol Tansiqboyev, Chingiz Ahmarov va boshqalar) asarlari orqali ushbu texnikaning milliy san'atdagi o'rni ta'kidlangan.</p> <p>Maqolada moybo'yoqning sekin qurish va boy ranglarni yaratish imkoniyati tufayli eng mukammal badiiy ifoda vositasi bo'lib qolayotganini, shuningdek, asarlarning ming yillar davomida saqlanishini ta'minlashdagi ahamiyati asoslangan.</p> Kalandarov Shamsiddin Sitmamatovich Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/261 Fri, 31 Oct 2025 00:00:00 +0000 OLIY TA’LIM MUASSASALARIDA DIZАYN ASOSLARI FАNINI O‘QITISHNING PEDАGOGIK MUАMMOLАRI VА METODIK АSOSLАRI https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/262 <p>Ushbu maqolada O‘zbekiston Oliy talim tizimi pedagogika yo‘nalishlarida dizaynni o‘qitishning pedagogik muammolari va metodik asoslari, tasviriy sanʼat va chizmachilik o‘qituvchilarini tayyorlashda dizaynerlik kompetentsiyalarini shakllantirishga qaratilgan ilmiy farazlar yoritib berilgan.</p> Hayitboev Diyorbek Janibekovich Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/262 Fri, 31 Oct 2025 00:00:00 +0000 Взаимодействие китайского фарфора и тимуридской керамики в Средней Азии XIV–XV веков https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/263 <p>В статье исследуется художественное и технологическое взаимодействие китайского фарфора и тимуридской керамики Средней Азии XIV–XV веков. Рассматривается влияние китайских декоративных мотивов и технологий на формирование уникального тимуридского керамического стиля, а также развитие местных ремесленных традиций в таких центрах, как Самарканд, Бухара и Ташкент. Особое внимание уделяется символике фарфоровых изделий и процессу их адаптации в среднеазиатском культурном контексте. Анализ взаимодействия культур позволяет глубже понять механизмы культурного обмена и формирования художественного наследия региона в указанный период.</p> Асатуллаева Сайёра Зокир кизи Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/263 Fri, 31 Oct 2025 00:00:00 +0000 XXI АСР ЎЗБЕК МОДАСИ: АНЪАНА ВА ЗАМОНАВИЙ ТЕНДЕНЦИЯЛАР ИНТЕГРАЦИЯСИ https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/264 <p>Ўзбекистонда мода соҳасининг “дизайн” қонуниятлари асосида шакллантирилган янги даври мустақиллигимизнинг илк йилларидан бошланган десак муболаға бўлмайди. Хусусан, мазкур даврларда юртимиз мода соҳаси ривожига кенг имкониятлар очилди. Мақолада XXI аср ўзек модасининг анъана ва замонавий тенденциялар интеграцияси асосидаги ривожланиш жараёнлари таҳлили олиб борилган.</p> Хаитова З., Абдуллаева Ф., Рашидов А., Файзуллаева М. Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/264 Fri, 31 Oct 2025 00:00:00 +0000 Аральское море в древности. Возникновение Аральского водоёма. https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/265 <p>В статье подробно рассматриваются исторические данные древней эпохи Аральского моря. Была подробно раскрыта трансформация водоёмов от океана Тетис до образования Аральской котловины, проведено наблюдение геологической истории данного региона, а также влияние регрессивных и трансгрессивных периодов на формирование озеро-моря, его гидрологические свойства и биологическая вариативность. Хронологические рамки в данном исследовании определяются с Пермского периода (конец палеозойской эры) до эпохи античности (V в. н.э.), что позволяет подробно осветить долгосрочные природные и климатические изменения региона. На основе комплексного анализа археологических и исторических источников была освещена роль Арала в формировании древней цивилизации развития сельского хозяйства и ирригационных структур Средней Азии. В работе также была продемонстрирована роль Амударьи и Сырдарьи в модификации гидрологического баланса, а также их влияние на развитие сельского хозяйства, создание первых орошаемых систем и образование первых древних государств региона. Кроме того, рассмотрены первые свидетельства об Аральском бассейне, включая упоминания китайских послов, греческих и римских историков, впервые отмечавших водоем в письменных источниках под названием «Оксийское озеро». Проведенное наблюдение позволяет оценить закономерности природных изменений Аральского моря, а также взаимодействие водоёма с хозяйственной деятельностью человека, что имеет важное значение для современного восприятия экологической катастрофы и поиска возможных эффективных путей её решения, модернизация водохозяйственной политики и учет исторического опыта контроля природными ресурсами. Данный подход способствует формированию междисциплинарных исследований и разработке долгосрочных стратегий стабильного совершенствования региона.</p> Якубов Давлат Фаррухович Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/265 Fri, 31 Oct 2025 00:00:00 +0000 О‘ZBEKISTON NOMODDIY MADANIY MEROSINI TО‘PLASH USULLARI https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/266 <p>Maqolada O'zbekiston Respublikasida nomoddiy madaniy merosni (NMM) to‘ldirishning zamonaviy yondashuvlari va usullari ko‘rib chiqiladi. Ilmiy muassasalar, madaniy tashkilotlar va mahalliy jamoalarning milliy madaniy meros elementlarini aniqlash, hujjatlashtirish, saqlash va uzatish jarayonidagi faoliyati tahlil qilinadi. Raqamlashtirish, ta'lim dasturlari va xalqaro hamkorlikning milliy madaniy meros obyektlari milliy reyestrini shakllantirishdagi roli alohida e’tiborga olinadi. Asosiy muammolar aniqlanadi va global madaniy jarayonlar kontekstida ushbu faoliyatni takomillashtirish yo‘nalishlari taklif etiladi.</p> D.U.Xamidova Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/266 Fri, 31 Oct 2025 00:00:00 +0000 MAHALLIY BILIM VA IMPERIYA FANI: TURKISTONLIK TABIATSHUNOSLARNING ROSSIYA IMPERIYASI ILMIY EKSPEDITSIYALARIDA ISHTIROKI https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/267 <p>XIX asrning ikkinchi yarmi - XX asr boshlarida Turkiston o‘lkasi Rossiya imperiyasining ilmiy o‘rganishning asosiy makonlaridan biriga aylandi, bu yerda imperiya fani va mahalliy bilimlar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarning yangi modellari shakllandi. Arxiv materiallari, IRGOning ustav hujjatlari, ekspeditsiya hisobotlari va olimlarning xotiralari tahlili asosida ekspeditsiyalarning mahalliy ishtirokchilari passiv yordamchilar emas, balki o‘lkaning geografiyasi, iqlimi va tabiiy sharoitlari haqida noyob empirik bilimlarning tashuvchilari bo‘lganligi ko‘rsatilgan. Shunday qilib, Turkistondagi ilmiy ekspeditsiyalar tarixi nafaqat imperiya fanining bir sahifasi sifatida, balki ilmiy va madaniy o‘zaro ta’sirning murakkab jarayonlarining dalili sifatida ham namoyon bo‘ladi.</p> Oksana Pugovkina Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/267 Fri, 31 Oct 2025 00:00:00 +0000 KUBROVIYA TARIQATIDA «LATOIF» NAZARIYASI https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/268 <p>Maqolada “Kubroviya” tariqatining asoschisi Najmiddin Kubro «Latoif» nazariyasiga alohida ahamiyat berganligi haqida fikr yuritiladi. Unda koinot tafakkur, his, ruh, tana kabi ko‘rinmas markazdan iborat ekanligi va u maxsus mashqlar orqali holat, shakl va rang o‘zgarishi hosilasi asosida his qilinishi va ko‘rilishiga to‘xtaniladi. Kubroning ta’kidlashicha, muridning ruhiy holati uch tarkibiy qism: doira — bu koinot, dog‘ — dunyo obrazi, nuqta — borliq markazi (vahdat) ekanligi, nuqta esa mohiyatni anglab yetish — bu ilohiy dunyo ma’nosini anglashdir. Insonning ruhiy holati ranglar bilan bog‘lanadi. Kubroning fikriga ko‘ra, ranglar quyidagi o‘zgaruvchi tartibda joylashadi: oq, sariq, ko‘k, havorang, yashil, qizil, qora. Qora rang, nuqtaga erishish – koinot mohiyati, ma’nosini anglash, demakdir.</p> Qoraboev Usmon Hosilovich Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/268 Fri, 31 Oct 2025 00:00:00 +0000 Вечная Сцена - Ойбек Исламов https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/269 <p>Статья посвяшена теории «Латоиф» основателя тариката «Кубравия» Наджмуддина Кубро. Он подчеркивает, что космос состоит из невидимого центра, находящегося в окружении сознания, чувств, духа и тела.&nbsp; И только с помощью специальных упражнений можно почувствовать изменения состояния, формы и цвета. Кубро подчеркивал, что духовное состояние человека должно пройти три составные части: круг, пятно и точка. Круг — это Вселенная, пятно — образ мира, точка — центр Вселенной(вахдат).&nbsp; Осознание сути точки — это осмысление сути божественного мира. Психическое состояние человека связано с цветами. Цвета в теории Кубро сменяют друг друга таким образом: белый — жёлтый — синий — голубой — зелёный — красный — чёрный. Эти семь цветов связаны с семью состояниями духа человека.</p> Ш.Р. Жуманиязов Copyright (c) 2025 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://social-science-analysis.uz/index.php/ssa/article/view/269 Fri, 31 Oct 2025 00:00:00 +0000