MIRZO ULUGʻBEK RASADXONASIGA OID MAʼLUMOTLARNING TEMURIYLAR TARIXI DAVLAT MUZEYIDA YORITILISHI
Abstract
Mirzo Ulugʻbekning ilmiy faoliyatini aks ettiruvchi bir qancha ashyolar Temuriylar tarixi davlat muzeyida saqlanmoqda. Jumladan, rasadxona maketi, uning surati, “Ziji jadidi Koʻragoniy” kitobi, yulduzlar globusi nusxasi, usturlob, qaychi, chizmachilik asbobi, qalam kabi eksponatlar namoyish etib kelinmoqda. Mazkur maqolada asosan rasadxonaga oid faktlar hamda fikrlar yuzasidan mulohazalar bildirib oʻtiladi. Xususan, kvadrant haqidagi maʼlumotlarga koʻproq eʼtiborni qaratgan holda, unga oid tahliliy fikrlar taqdim etiladi. Ilmiy ishning natijasi sifatida observatoriya kvadrantiga oid turlicha qarashlardan iborat masalaga yechim berishga harakat qilinadi. Shuningdek, rasadxonada erishilgan ilmiy natijalarga nisbatan berilayotgan baho turlicha boʻlgani bois, Mirzo Ulugʻbekning astronomiya fani rivojiga qoʻshgan hissasini xolis eʼtirof etish uchun oʻrta asr davri sharoiti va boshqa bir qancha asosli sabablar maqolada tahlil etiladi.
Keywords
Mirzo Ulugʻbek, rasadxona, kvadrant, yulduzlar jadvali, ziddiyatli fikrlar, ilmiy xolislik, arxeologik tadqiqotlar.How to Cite
References
Edward Knobel. Ulugh Begʻs catalogue of stars. – Washington, 1917. – 109 p.
Komiljon Yunusov. Xorijiy va milliy nashrlarda tarixiy shaxslar mavzusi yoritilishining qiyosiy tahlili. Magistrlik ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya. – Toshkent, 2024. – 95 b.
Oksford lugʻati. Manba:
https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/quadrant?q=quadrant
Online etimologiya lugʻati. Manba: https://www.etymonline.com/word/sextant
Mamadmuso Mamadazimov. Mirzo Ulugʻbek va uning akademiyasi // Maʼrifat gazetasi, 2009-yil 3-iyun.
Mirzo Ulugʻbek. Toʻrt ulus tarixi. – Toshkent: “Yoshlar matbuoti”, 2024. – 432 b.
Pippa Whitehouse, Natalya Gomez, Matt King, Douglas Wiens. Solid Earth change and the evolution of the Antarctic Ice Sheet // Nature Communications 10 (1), November, 2019. DOI: 10.1038/s41467-018-08068-y
Ulugh Beg (1394 — 1449). Manba:
https://pantheon.world/profile/occupation/astronomer/country/iran
Ирпон Тўхтиев. Амир Темур ва темурийларнинг молия-пул сиёсати. – Тошкент, 2006. – 112 б.
Т.Н. Кары-Ниязов. Астрономическая школа Улугбека. – Москва, Ленинград, 1950. – 331 с.
Турғун Файзиев. Темурийлар шажараси. – Тошкент: Ёзувчи, 1995. – 351 б.
Улугбек Мухаммад Тарагай. Зиджи джадиди Гурагони. Новые Гурагановы астрономические таблицы. – Ташкент, 1994. – 457 с.
Феруза Шамукарамова. Жизнь и творчество Мирзо Улугбека в историографии ХХ века. Диссертация на соискание ученой степени кандидата исторических наук. – Ташкент, 2006. – 182 с.
Javad Shekari Niri. Determine the Function and Design of Architectural and Astronomical Observatory Discovered in the Maragheh // The international journal of humanities. Volume 25, Issue 1 (2018).
Сулаймонов Б. С. (2022) Вклад Насируддина Туси в науку и восточную цивилизацию // Известия института философии, политологии и права им. А. Баховаддинова Национальной Академии Наук Таджикистана. – Душанбе.
Stephen P. Blake. (2016) Astronomy and Astrology in the Islamic World. – Edinburgh: Edinburgh University Press.
Charles M. Falco, Aimee L. Weintz Allen. Ibn al-Haythamʼs Contributions to Optics, Art, and Visual Literacy // Painted Optics Symposium. Florence, September 7-9, 2008.
Mohammad Mozaffari S., Georg Zotti. The Observational Instruments at the Maragha Observatory after AD 1300. Suhayl, 12 (2013), p. 45–179.
Заҳириддин Муҳаммад Бобур. Бобурнома. – Тошкент: Фан, 2019. – 432 б.
Botirxon Valixoʻjayev. Buyuk maʼnaviy murshid. – Toshkent: Fan, 2004.
License
Copyright (c) 2025 Komiljon Alimdjanovich Yunusov
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
